หมากล้อม

หมากล้อมคืออะไร ดูเหมือนจะเป็นคำถามง่ายๆ แต่ตอบยากและมีความลุ่มลึกพอๆกับคำถามที่ว่า ชีวทัศน์คืออะไร ซึ่งแต่ละคนจะให้ความหมายที่แตกต่างกันตามมุมมอง ทัศนคติ และ ประสบการณ์ส่วนบุคคล เช่นเดียวกัน นักหมากล้อมและผู้ที่สนใจชื่นชอบในศิลปะหมากล้อมต่างก็มีคำตอบที่หลากหลายเกี่ยวกับคำถามที่ว่า หมากล้อมคืออ ะไร แต่โดยทั่วไปแล้วเป็นที่เข้าใจในหมู่คนจีนว่า หมากล้อมคือศิลปะแขนงหนึ่งในศิลปะจำนวน 4 แขนงของจีนที่สืบทอดมาแต่โบราณ อันได้แก่การดีดพิณ การเดินหมากกระดาน การเขียนพู่กัน และการวาดรูป ซึ่งหมากกระดานในที่นี้ หมายถึงหมากล้อมนั่นเอง
หมากล้อมเป็นการละเล่นที่เก่าแก่ที่สุดก็ว่าได้ขณะที่คอมพิวเตอร์เป็นผลสำเร็จแห่งวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสมัยใหม่ ดูเหมือนทั้งสองสิ่งไม่น่าจะเกี่ยวข้องกันเลย แต่เพราะความต่างมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับคณิตศาสตร์จึงเชื่อมโยงให้หมากล้อมและคอมพิวเตอร์รวมเป็นส่วนเดียวกันได้ เช่น การจดบันทึกและการจัดเก็บรูปเกมของหมากในแต่ละกระดาน การแข่งขันด้วยคอมพิวเตอร์ รวมทั้งผู้แข่งขันทั้งสองฝ่ายสามารถประชันเม็ดหมากโดยผ่านทางจอคอมพิวเตอร์แทนที่จะต้องมานั่งประจันหน้าเข้าหากัน ซึ่งเหตุการณ์เหล่านี้ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่สำหรับวงการหมากล้อมอีกเป็นต้นไป การพัฒนาทางคอมพิวเตอร์จึงเป็นส่วนช่วยเผยแพร่หมากล้อมในวงกว้าง ในขณะที่หมากล้อมก็ได้เสริมเติมศักยภาพการทำงานของคอมพิวเตอร์ให้เป็นสมองกลที่มีความ ?ปราดเปรื่อง? ยิ่งขึ้น ถึงแม้ว่าจะไม่ใช่เครื่องพิสูจน์แต่ก็เป็นเครื่องชี้วัดอย่างหนึ่งที่มีนำหนักพอสมควร
ฝ่ายชนะชนะได้เพราะการสูญเสียของฝ่ายพ่ายแพ้ นักหมากล้อมที่สามารถก้าวขึ้นมาอยู่ในระดับแนวหน้าและมชื่อเสียงอยู่ในระดับหนึ่งล้วนเคยลิ้มลองรสชาติแห่งความพ่ายแพ้มานับไม่ถ้วน และได้ย่างกรายผ่านเส้นทางของการแพ้ชนะมาอย่างล้มลุกคลุกคลาน จนกระทั่งจิตใจถูกขัดเกลาให้เข้มแข็งและเด็ดเดี่ยวในสังคมปัจจุบันที่แสวงหาความยุติธรรมและความเสมอภาค หมากล้อมถือว่าเป็นการชิงชัยที่มีคุณสมบัติดังกล่าวอย่างครบถ้วนและเป็นเสน่ห์ของหมากล้อมโดยแท้ เนื่องจากกระดานหมากล้อมวางหันด้านหน้าขึ้นบน เปิดกว้างให้ผู้เล่นเลือกหาตำแหน่งและหยิบวางเม็ดหมากได้ตามความต้องการโดยที่หมากทุกเม็ดจะถูกวางลงบนกระดาษล้วนมีคุณค่าและความเสมอภาคที่เท่าเทียมกัน ส่วนหมากเม็ดใดจะแสดงประสิทธิภาพได้มากกว่าขึ้นอยู่กับผลการวางหมาก ดั่งคำเปรียบเปรยที่ว่า ?หมากล้อม คือ การชิงชัยเพื่อแสวงหาพื้นที่ที่จะดำรงอยู่? ซึ่งหากนำมาเปรียบเทียบกับคนเรา นั่นก็คือคนเราเกิดมาในสภาพเงื่อนไขที่เท่าเทียมกัน มีโอกาสที่เท่ากัน ส่วนใครจะประสบความสำเร็จมากน้อยเพียงใดอยู่ที่ผลการกระทำในภายหลัง